Matura z biologii – Plan działania na styczeń

1. Podstawowe zasady budowy i funkcjonowania zwierząt

a. rozróżnić zwierzęta, dwuwarstwowe i trójwarstwowe, pierwouste i wtórouste; bezżuchwowce i żuchwowce; owodniowce i bezowodniowce; łożyskowe i bezłożyskowe; skrzelodyszne i płucodyszne; zmiennocieplne i stałocieplne;

b. na podstawie drzewa filogenetycznego wykazać pokrewieństwo między grupami zwierząt;

c. wymienić cechy pozwalające na rozróżnienie parzydełkowców, płazińców, nicieni, pierścienic, mięczaków, stawonogów (skorupiaków, pajęczaków i owadów);

d. wymienić cechy pozwalające na rozróżnienie ryb, płazów, gadów, ssaków i ptaków;

e. na podstawie tych cech zidentyfikować organizm jako przedstawiciela jednej z tych grup;

f. przedstawić mechanizmy warunkujące homeostazę (termoregulacja, osmoregulacja, stałość składu płynów ustrojowych, ciśnienie krwi);

g. wykazać związek między wielkością, aktywnością życiową, temperaturą ciała, a zapotrzebowaniem energetycznym organizmu;

2. Tkanki zwierzęce

a. rozpoznać tkanki zwierzęce na schemacie, mikrofotografii, na podstawie opisu i wykazać związek ich budowy z pełnioną funkcją;

b. przedstawić znaczenie połączeń międzykomórkowych w tkankach zwierzęcych;

c. wykazać związek budowy narządów z pełnioną przez nie funkcją;

d. przedstawić powiązania funkcjonalne pomiędzy narządami w obrębie układu;

e. przedstawić powiązania funkcjonalne pomiędzy układami narządów w obrębie organizmu;

3. Porównanie poszczególnych czynności życiowych zwierząt, z uwzględnieniem struktur odpowiedzialnych za och przeprowadzenie

a. przedstawić adaptacje w budowie i funkcjonowaniu układów pokarmowych zwierząt do rodzaju pokarmu oraz sposobu jego pobierania;

b. rozróżnić trawienie wewnątrzkomórkowe i zewnątrzkomórkowe u zwierząt;

c. przedstawić warunki umożliwiające i ułatwiające dyfuzję gazów przez powierzchnie wymiany gazowej;

d. wykazać związek lokalizacji (wewnętrzna i zewnętrzna) i budowy powierzchni wymiany gazowej ze środowiskiem życia;

e. podać przykłady narządów wymiany gazowej, wskazując grupy zwierząt, u których występują;

f. porównać, określając tendencje ewolucyjne, budowę płuc gromad kręgowców;

g. wyjaśnić mechanizm wymiany gazowej w skrzelach, uwzględniając mechanizm przeciwprądowy;

h. wyjaśnić mechanizm wentylacji płuc u płazów, gadów, ptaków i ssaków;

i. przedstawić rolę krwi w transporcie gazów oddechowych;

j. przedstawić rodzaje układów krążenia u zwierząt (otwarte, zamknięte) oraz wykazać związek między budową układu krążenia i jego funkcją u poznanych grup zwierząt,

k. wykazać związek między budową i funkcją naczyń krwionośnych;

l. porównać, określając tendencje ewolucyjne, budowę serc gromad kręgowców;

m. wykazać konieczność regulacji osmotycznej u zwierząt żyjących w różnych środowiskach;

n. przedstawić istotę procesu wydalania oraz wymienić substancje, które są wydalane z organizmu;

o. wykazać związek między środowiskiem życia zwierząt i rodzajem wydalanego azotowego produktu przemiany materii;

p. wyróżnić rodzaje receptorów u zwierząt ze względu na rodzaj odbieranego bodźca;

q. przedstawiać związek między środowiskiem życia a sposobem poruszania się;

r. rozróżnić rodzaje ruchu zwierząt (rzęskowy, mięśniowy);

s. zanalizować współdziałanie mięśni z różnymi typami szkieletu (hydrauliczny, zewnętrzny, wewnętrzny);

t. zanalizować budowę szkieletu wewnętrznego (na schemacie, modelu, fotografii) jako wyraz adaptacji do środowiska i trybu życia;

u. przedstawić różne rodzaje pokrycia ciała zwierząt i podać ich funkcje;

v. wykazać związek między budową i funkcją skóry kręgowców;

w. przedstawić przykłady sposobów regulacji temperatury ciała u zwierząt endotermicznych oraz ektotermicznych;

x. przedstawić istotę rozmnażania płciowego;

y. rozróżnić zapłodnienie zewnętrzne i wewnętrzne, jajorodność, jajożyworodność i żyworodność oraz podać przykłady grup zwierząt, u których występuje;

z. wykazać związek budowy jaja ze środowiskiem życia;

aa. zanalizować na podstawie schematu cykle rozwojowe zwierząt pasożytniczych; rozróżnić żywicieli pośrednich i ostatecznych;

bb. porównać przeobrażenie zupełne i niezupełne u owadów, uwzględniając rolę poczwarki w cyklu rozwojowym;

cc. przedstawić rolę błon płodowych w rozwoju zarodkowym owodniowców;

Pozdrawiam Ania

Nazywam się Ania Gajos i od 6 lat współtworzę Powtórkę z biologii. Z wykształcenia jestem nauczycielem biologii i pomagam uczniom w przygotowaniach do matury z biologii. Z moich lekcji online skorzystały już tysiące osób i dziś możesz spotkać ich na uczelniach zarówno w Polsce jak i za granicą 😉 Jeśli więc chcesz nauczyć się biologii i dobrze przygotować do matury to zapraszam do skorzystania z moich lekcji.

Zobacz inne artykuły z tego numeru