Stres to twój przyjaciel

Wiem. Myślenie o stresie jak o swoim przyjacielu nie jest wcale proste: pozytywne skutki stresu są konsekwentnie pomijane w mediach. Nie jest natomiast trudno trafić na artykuł pod tytułem: “Jak radzić sobie ze stresem” (czytaj: pokonać, pozbyć się go). Ta proporcja umacnia nas w przekonaniu, że stres jest czymś, od czego trzeba uciekać.

Sęk w tym, że stres krótkotrwały jest potrzebny. Działa mobilizująco, przygotowuje nasz organizm na wymagające sytuacje środowiska, a ostatnie badania naukowe wykazują nawet pozytywne działanie stresu na układ odpornościowy.

Stres w wielu przypadkach działa na naszą korzyść – na przykład przy przygotowywaniu się do egzaminu. Może zwiększać naszą koncentrację, motywacje oraz pamięć. Dlatego zamiast pytać “Jak stresować się mniej?” powinniśmy raczej zastanawiać się nad tym jak zacząć współpracę z własną reakcją stresową.

Poznaj reakcję stresową

To, co musisz wiedzieć o reakcji stresowej to fakt, że jest ona zawsze uogólniona. Co to znaczy? To znaczy, że prawdopodobnie nie jesteś w stanie odpowiedzieć na poniższe pytanie:

Pocą ci się dłonie, twoje serce przyśpieszyło, czujesz zastrzyk adrenaliny. Gdzie jesteś?

1. a) na egzaminie
2. b) na randce z ładną dziewczyną / fajnym chłopakiem
3. c) biegasz w lesie w chłodny dzień

Reakcja stresowa jest uogólniona, to znaczy, że Twój autonomiczny układ nerwowy (a dokładnie jego współczulna część) w sytuacji a, b i c pobudza organizm w ten sam sposób. To, co różni te trzy sytuacje – to kontekst, który sprawia, że inaczej interpretujesz identyczne odczucia w ciele. Spocone dłonie podczas egzaminu mogą doprowadzić cię do wniosku, że straciłeś nad sobą panowanie; natomiast podczas biegania pewnie nawet nie zwrócisz na nie uwagi… To jak czytasz sygnały ze swojego ciała ma większy wpływ na jego fizjologię niż mogłoby się wydawać.

Dlatego panując nad umysłem możemy zapanować również nad ciałem. Spokój w umyśle i pozytywna interpretacja pobudzenia znajdzie swoje odzwierciedlenie w ciele. Następnym razem, kiedy na egzaminie poczujesz stres, postaraj się pomyśleć o nim pozytywnie, jak o przyjacielu, który motywuje i wspiera.

Poczuj wdzięczność za to, że twój organizm robi wszystko, co w jego mocy, abyś wypadł jak najlepiej. Bo naprawdę tak jest. Przyśpieszone tętno dostarczy więcej tlenu, uwolniona glukoza zamieni się w dodatkową energię – pewnie znasz już dobrze działanie części współczulnej AUN (a jeśli nie, pani Ania z pewnością wszystko ci wytłumaczy 😉).

O istotności nastawienia i wpływie myśli na ciało możesz dowiedzieć się więcej w tym filmiku:

Stres długotrwały

Do tej pory pisałam o mobilizującym stresie krótkotrwałym. Co w sytuacji, kiedy mamy do czynienia ze stresem długotrwałym – a przecież właśnie z takim rodzajem stresu mamy do czynienia przy przygotowywaniu się do matury.

Przedłużająca się reakcja stresowa może mieć negatywne skutki psychiczne jak i fizyczne. Co zrobić, kiedy stres wymyka się spod kontroli? Kiedy pozytywne nastawienie i wdzięczność po prostu nie wystarczają?

Tu najlepiej sprawdzą się metody bezpośrednio wpływającej na fizjologię:

• jakościowy sen
• odżywcza dieta
• aktywność fizyczna
• wsparcie społeczne i ciepłe relacje

Jeśli nie jesteś w stanie zapanować nad powyższymi aspektami mam dla Ciebie jeszcze jedno rozwiązanie.

Fizjologiczne westchnięcie

Wróćmy jeszcze na chwilę do biologii: udało nam się ustalić, że za stres (czyli mobilizację organizmu) odpowiedzialna jest współczulna część autonomicznego układu nerwowego. A co, gdyby tak w sytuacji paraliżującego stresu – pobudzić do działania część przywspółczulną, odpowiedzialną za spokój?

Możemy to zrobić za pomocą prostej techniki oddechowej o nazwie “physiological sigh” (”fizjologiczne westchnięcie”).

Technika ta polega na wykonaniu głębokiego wdechu (lub dwóch), zatrzymaniu powietrza na 2-3 sekundy, a następnie powolnym wydechu. To metoda, która nie wymaga przygotowania, specjalnych narzędzi czy nakładu finansowego – a realnie wpływa na układ nerwowy w czasie rzeczywistym.

Oto instrukcja obsługi fizjologicznego westchnięcia:

1. Usiądź lub połóż się w wygodnej pozycji.
2. Wykonaj dwa wdechy przez nos.
3. Zatrzymaj powietrze na 2-3 sekundy.
4. Powoli wydychaj przez usta, starając się wypuścić jak najwięcej powietrza.
5. Powtórz 3-4 razy, skupiając się na spokojnym i równomiernym oddechu.
6. Pamiętaj, aby wydech był dłuższy od wdechów

Mam nadzieje, że po dzisiejszym artykule inaczej spojrzysz na swoją reakcję stresową. Ja z mojego słownika całkowicie wyrzuciłam formułkę “radzenia sobie ze stresem” – na rzecz współpracy i przyjaźni. Poznanie swojego organizmu jest bardzo ważne. Stres jest integralną częścią każdego z nas – to sposób w jaki reaguje układ nerwowy na wymagania jakie stawia nam życie. Reakcja stresowa jest dobra, grunt to znać sposoby na jej wyłączenie, gdy chce zostać z nami zbyt długo. Znasz już metody – pozostaje mi tylko życzyć ci powodzenia na maturze 🙂

Nazywam się Iza i jestem studentką 5 roku psychologii. W toku studiów odkryłam w sobie pasję nie tylko do przyswajania wiedzy psychologicznej, ale również do jej popularyzowania. Od lat tworzę na instagramie społeczność ludzi zainteresowanych psychologią, efektywną nauką i rozwojem. Prowadzę również warsztaty z umiejętności miękkich. Możesz śmiało skontaktować się ze mną na moim YT lub Instagramie (@izaskowronska).

Zobacz moje inne artykuły: