Matura próbna z biologii. Plusy i minusy

Matura próbna z biologii. Plusy i minusy

 

Mamy grudzień, a to oznacza, że już niebawem kolejna tura egzaminów diagnostycznych CKE zwanych potocznie maturami próbnymi.  Arkusze te mają zdiagnozować na jakim poziomie są obecnie uczniowie, którzy już w maju po raz pierwszy przystąpią do egzaminów maturalnych w formule 2023. Czy warto i czy trzeba przystępować do matury próbnej z biologii? O tym dowiesz się z tego artykułu. 

Spis treści:

1. Po co są matury próbne?
2. Kto układa matury próbne?
3. Próbna matura z biologii od CKE
4. Próbna matura z biologii od wydawnictw
5. Matury próbne z biologii – porównanie
6. Czy warto przystąpić do matury próbnej?
7 . Czy nauczyciel może wpisać ocenę za maturę próbną?

 

Po co są matury próbne?

 

Matury próbne z biologii mają w teorii pomóc uczniom zaznajomić się z nową formułą arkusza jak i wstępnie upotać się z bardzo stresującą sytuacją, podobną do tej jaka czeka ich w maju. Podczas pisania takich próbnych matur odwzorowywane są praktyki z jakimi maturzystom przyjdzie się zmierzyć na faktycznym egzaminie maturalnym. Procedury te dotyczą odpowiedniego kodowania arkuszy, trzymania się określonego czasu jaki jest przeidziany na jego rozwiązywanie, a także zaznajomienie się z pomocami dodatkowymi z których uczeń może korzystać na maturze. Dzięki temu przyszły maturzysta nabiera większej pewności siebie i niweluje swój stres przed nieznanym.

Dodatkowo każda taka próbna matura powinna spełniać cel diagnostyczny, czyli dać odpowiedź uczniowi na jakim etapie przygotowań do majowej matury obecnie się znajduje. Jakie wiadomości i umiejętności już posiada, a które wymagają jeszcze doskonalenia i większych nakładów pracy.

 

Kto układa matury próbne?

 

Niektórzy nauczyciele sami układają takie próbne matury dla swoich uczniów. Często korzystają wtedy z bazy zadań, które były umieszczone w maturach majowych CKE w ubiegłych latach. Inni posiłkują się gotowcami od popularnych wydawnictw. Wydawnictwa, które przygotowują własne matury próbne z biologii to: Operon, Nowa Era oraz Wsip. W tym roku dodatkowo będą oficjalne arkusze diagnostyczne od CKE, specjalnie opracowane pod nową formułę 2023. Arkusz z biologii zostanie udostępniony 20 grudnia 2022.

Jak widzicie jest wiele możliwości, ale która z nich obecnie wydaje się najbardziej korzystna dla uczniów? W której z „próbnych matur” wziąć udział, aby uzyskany wynik był najbardziej miarodajny dla ucznia? Już wyjaśniam.

 

Próbna matura z biologii od CKE

 

Arkusze które udostępni CKE, będą najbardziej zbliżone formą, zakresem zagadnień, wymagań jak i umiejętności z tymi jakie spotka uczeń na faktycznym egzaminie maturalnym w maju. Można przypuszczać, że taki arkusz będzie składał się z przemyślanych zadań, ułożonych według konkretnego planu stosowanego przez CKE, oraz z zadań, które przeszły tzw. standaryzację. Standaryzacja to weryfikacja zadań pod katem tego czy są jasno, logicznie i poprawnie merytorycznie napisane.

Dodatkowo do takiego arkusza będzie załączony schemat punktowania, który również będzie stworzony na wzór schematów publikowanych po maturach majowych. Można więc przyjąć, że uczeń będzie miał możliwość zmierzenia się z arkuszem maturalnym w formule 2023, tylko jeszcze bez ponoszenia większych konsekwencji.

 

Próbna matura z biologii od wydawnictw

 

Jeśli chodzi o arkusze „próbnych matur” od wydawnictw, to corocznie pozostawiają one wiele do życzenia. Przede wszystkim należy pamiętać, że takie arkusze zawsze są tworzone na zlecenie danego wydawnictwa. Autorem zazwyczaj jest tylko jedna osoba, o której nie wiemy nic – ani jakie wykształcenie posiada, ani jakie ma doświadczenie i kompetencje w tworzeniu zadań maturalnych. Dodatkowo na przestrzeni lat w takich arkuszach z biologii było bardzo dużo błędów merytorycznych, nieścisłości naukowych i bardzo dużo błędów technicznych. Często na skutek niewłaściwie użytego czasownika operacyjnego w poleceniu zadania, odpowiedź proponowana jako poprawna w „kluczu” była nieadekwatna do ogólnych założeń zawartych w poleceniu tego zadania.  

Analizując majowe arkusze maturalne CKE, można zauważyć, że są one bardzo mocno zróżnicowane i sprawdzają wiele umiejętności jakimi musi wykazać się zdający, zaś w arkuszach od wydawnictw, nagminnie sprawdzane są tylko dwie umiejętności – przedstawianie i podawanie danych treści. To trochę mało jak na próbną maturę.

Dodatkowo same zadania w arkuszach wydawniczych są ubogie w treści wstępne do tychże zadań. Potencjalnemu maturzyście może się wydawać że jest to sytuacja sprzyjająca, bo łatwiej poradzi  sobie z takim zadaniem, ale w majowych arkuszach CKE widzimy tendencję do obszernych, rozbudowanych i zróżnicowanych danych źródłowych, na bazie których uczeń musi wyciągnąć konkretne wnioski. Zatem krótki i schematyczny tekst średnio nadaje się do ćwiczenia wymaganych przez egzaminatorów umiejętności.

Poniżej przedstawiam porównanie moich spostrzeżeń odnośnie arkuszy maturalnych od wydawnictw i od CKE/OKE

 

Matury próbne z biologii – porównanie

 

Matury próbne od wydawnictw

• często są źle użyte czasowniki operacyjne w poleceniu do zadania
• nieadekwatna odpowiedź do sformułowanego polecenia
• bardzo mało zadań wymagających pracy z wynikami doświadczeń
• skąpe treści źródłowe
• mało zróżnicowane zadania, sprawdzające wąski zakres umiejętności ucznia – określ, podaj, wybierz A lub B
• zdarzają się błędy merytoryczne w odpowiedziach powielające typowe błędy szkolne
• brak wskazania punktów podstawy programowej, których miało dotyczyć dane zadanie
• pojawiają się zadania wykraczające poza wymagania bez informacji wstępnej
• pojawiają się zadanie sformułowane nieprecyzyjnie, co powoduje, że ich rozwiązanie polega na odgadnięciu, co autor miał na myśli
• arkusz skonstruowany na zlecenie, pod wiadomości zawarte w podręcznikach
• anonimowość kompetencji twórcy arkusza i schematu oceniania
• brak standaryzacji zadań

 

Matury próbne od CKE

• standaryzacja i weryfikacja zadań – zadania maturalne przechodzą długą, zanim zostaną zaakceptowane do użycia w arkuszu
• opracowany przez grono doświadczonych ekspertów CKE/OKE
• opracowany wg standardów tworzenia arkuszy CKE – sprawdza różne umiejętności ucznia zamieszczone w wymaganiach egzaminacyjnych
• zróżnicowane czasowniki operacyjne w poleceniach do zadań
• wiele zadań z bardzo rozbudowanymi i różnorodnymi danymi źródłowymi, wymagającymi dogłębnej analizy
• różnorodność w poziomie trudności zadań
• dopracowany schemat oceniania i punktowania – zawiera konkretne wskazówki i wymogi za jakie odpowiedzi ucznia można przyznać punkt.
• kilka przykładów poprawnej odpowiedzi w schemacie oceniania przy zadaniach otwartych.

 

Bazując na moim doświadczeniu, śmiało mogę stwierdzić, że na arkuszach od CKE uczeń może pracować samodzielnie. W przypadku arkuszy od wydawnictw potrzebuje wsparcia doświadczonego nauczyciela lub korepetytora, aby wyłapać wszelkie nieścisłości i nie utrwalić sobie błędnego założenia tematycznego.

 

Czy warto przystąpić do matury próbnej?

 

Z założenia przystąpienie do testu diagnostycznego jakim jest „próbna matura” jest dobrowolne. Nikt nie powinien zmuszać do wzięcia udziału w takim egzaminie, a decyzja o przystąpieniu do niego powinna należeć tylko i wyłącznie do ucznia. Czy zatem warto przystąpić do matury próbnej? Moim zdaniem tak. 

Nie dość, że uczeń będzie wiedział jak taki egzamin wygląda, to jeszcze dowie się nad czym trzeba popracować, aby osiągnąć lepszy wynik na docelowej maturze w maju. 

Ważne jest aby podczas oddawania prac uczniom, nauczyciel przenalizował z nimi taki arkusz próbny. Wskazał problemy, wyjaśnił trudne zadania, przedstawił jak należało podejść do danego polecenia, aby poprawnie na nie odpowiedzieć i otrzymać punkt. Tutaj zaangażowanie nauczyciela jest na wagę złota.

 

Czy nauczyciel może wpisać ocenę za maturę próbną z biologii?

 

Bazując na art. 44b ustawy o systemie oświaty, jak i na oficjalnych dokumentach CKE uważa się „za nieuzasadnione wystawianie ocen wyrażonych liczbą lub literą (w ramach oceniania bieżącego) na podstawie wyników testu diagnostycznego z poszczególnych przedmiotów uzyskanych przez danego ucznia”

Jak dobrze wiesz, wiedza i umiejętności ucznia z danego zakresu tematycznego realizowanego według podstawy programowej jak i programu nauczania podlegają ocenie. Najczęściej wygląda to tak, że po przerobionym dziale tematycznym przeprowadzany jest sprawdzian, za który uczeń otrzymuje ocenę bieżącą. Na bazie takich ocen bieżących nauczyciel wystawia ocenę semestralną lub końcową z danego przedmiotu. Jednak matura próbna nie jest sprawdzianem szkolnym i nie powinna być tak traktowana.

Nauczyciel może wpisać do dziennika w postaci punktowej, procentowej czy nawet oceny liczbowej informację jak z arkuszem matury próbnej poradził sobie uczeń. Jednak ta informacja nie powinna wpływać na średnią bieżących ocen i rzutować na ocenę końcową z danego przedmiotu. Taka „ocena” powinna stanowić jedynie informacją zwrotną, dzięki której uczeń będzie wiedział co robi dobrze, a co wymaga poprawy.

Zbiorcze wyniki z arkusza diagnostycznego mogą również służyć nauczycielowi do zidentyfikowania zakresu wiadomości i umiejętności, które wymagają szczególnej uwagi i dodatkowego wytłumaczenia podczas powtórek do matury.

 

Na zakończenie, pamiętaj, że próbna matura jest dla Ciebie. Ma być narzędziem pomocnym dla Ciebie, a nie dla nauczyciela. To Ty będziesz pisać faktyczny egzamin maturalny, a wynik jaki uzyskasz będzie zależeć głównie od Ciebie.

Pamiętaj, że wynik próbnej matury o niczym nie przesądza. Dobrze go potraktować jako jeden z punktów wyjścia – pułap, z którego startujesz, aby osiągnąć swój cel.  Jeśli teraz, Cię on nie satysfakcjonuje to masz jeszcze dużo czasu, aby popracować i go podnieść. Natomiast jeśli próbna matura poszła po Twojej myśli to też nie osiadaj na laurach.  Nigdy nie ma tak dobrze, aby nie mogło być jeszcze lepiej. Dalej ćwicz swoje umiejętności i powtarzaj wiadomości, a matura w maju pójdzie Ci znakomicie.

 

Jeśli potrzebujesz pomocy w opanowaniu teorii jak i w rozwiązywaniu zadań to polecam Ci pakiet MAX. Jest to zestaw wszystkich moich lekcji online, a także zadań maturalnych, prezentacji, notatek i map myśli. Sprawdź szczegóły i wyciśnij z biologii maxa!

 

 

 

Nazywam się Ania Gajos i od 6 lat współtworzę Powtórkę z biologii. Z wykształcenia jestem nauczycielem biologii i pomagam uczniom w przygotowaniach do matury z biologii. Z moich lekcji online skorzystały już tysiące osób i dziś możesz spotkać ich na uczelniach zarówno w Polsce jak i za granicą 😉 Jeśli więc chcesz nauczyć się biologii i dobrze przygotować do matury to zapraszam do skorzystania z moich lekcji.

 

Zobacz inne artykuły z tego numeru