Budowa komórki – porównanie i najważniejsze cechy

Komórki biologiczne – podstawowe informacje

Organizmy żywe w odróżnieniu od obiektów nieożywionych charakteryzują się pewnymi podstawowymi czynnościami życiowymi takimi jak: oddychanie, odżywianie, ruch, wydalanie, wzrost i rozwój, rozmnażanie oraz reagowanie na bodźce. Wszystkie organizmy są złożone z komórek, czyli najmniejszych jednostek zdolnych do życia.

Cechy wspólne komórek

Każda komórka otoczona jest błoną komórkową, która oddziela wnętrze komórki od środowiska zewnętrznego. Wszystkie typy komórek zawierają półpłynną macierz zwaną cytozolem. U większości komórek w cytozolu znajdują się organella (obłonione struktury) które są wyspecjalizowane do pełnienia określonych funkcji. Materiałem genetycznym jest dwuniciowy DNA – u wielu organizmów znajduje się on w jądrze komórkowym.

Rodzaje komórek

W świecie biologii wyróżnia się cztery podstawowe typy komórek:

Komórki bakterii

• Tworzą samożywne lub cudzożywne, przeważnie jednokomórkowe organizmy
• Główny materiał genetyczny występuje najczęściej w postaci kolistej cząsteczki DNA – nie posiadają jądra komórkowego
• Ściany komórkowe są zbudowane z peptydoglikanu – mureiny, wiele bakterii wytwarza śluzowe otoczki
• Materiałem zapasowym może być glikogen, wolutyna lub skrobia sinicowa

Komórki roślinne

• Tworzą samożywne organizmy wielokomórkowe
• Materiał genetyczny ulokowany jest w jądrze komórkowym
• Mają ściany komórkowe zbudowane głownie z celulozy
• Zawierają plastydy np. chloroplasty
• U większości organizmów tworzą tkanki
• Materiałem zapasowym jest skrobia

Komórki zwierzęce

• Tworzą cudzożywne organizmy wielokomórkowe
• Materiał genetyczny ulokowany jest w jądrze komórkowym
• Nie mają ściany komórkowej ani plastydów 
• W większości organizmów tworzą tkanki
• Materiałem zapasowym jest glikogen

Komórki grzybów

• Tworzą cudzożywne orgaznimy jedno- lub wielokomórkowe
• Posiadają jądro i organella komórkowe
• Nie mają chloroplastów, a ściany komórkowe zamiast celulozy zawierają chitynę
• Nie tworzą tkanek
• Materiałem zapasowym jest glikogen

Pamiętaj, że komórki protistów trudno jednoznacznie przyporządkować do wyżej wymienionych grup. Do głównych cech komórek protistów zaliczamy:

• Materiał genetyczny ulokowany jest w jądrze komórkowym lub w jądrach komórkowych
• Niektóre zawierają plastydy
• Materiałem zapasowym jest m.in. skrobia, glikogen, paramylon i mannitol
• Nie tworzą tkanek
• Tworzą samożywne lub cudzożywne organizmy jedno- lub wielokomórkowe oraz kolonie

Świat protistów jest jednak strasznie zróżnicowany, dlatego warto rozpatrywać je indywidualnie w zależności, od grupy której się uczymy 😊

Pozdrawiam gorąco,
Ania

Nazywam się Ania Gajos i od 6 lat współtworzę Powtórkę z biologii. Z wykształcenia jestem nauczycielem biologii i pomagam uczniom w przygotowaniach do matury z biologii. Z moich lekcji online skorzystały już tysiące osób i dziś możesz spotkać ich na uczelniach zarówno w Polsce jak i za granicą 😉 Jeśli więc chcesz nauczyć się biologii i dobrze przygotować do matury to zapraszam do skorzystania z moich lekcji.

Zobacz inne artykuły z tego numeru