Sieć pokarmowa w ekosystemie

Cześć. W tym krótkim wpisie przypomnę Ci kilka najważniejszych zagadnień odnośnie struktury troficznej ekosystemu.

Czym jest ekosystem?

Ekosystem jest układem ekologicznym, który składa się z biocenozy oraz biotopu. Biocenozę stanowią organizmy żywe, biotopem jest środowisko abiotyczne. W ekosystemie biocenoza jest ściśle powiązana z biotopem i tworzy z nim funkcjonalną całość. Ekosystemy posiadają określoną strukturę, a ich funkcjonowanie uwarunkowane jest dopływem energii z zewnątrz i jej przepływem przez ekosystem oraz obiegiem materii. Ekosystemy podlegają rozwojowi, którego przejawem jest sukcesja ekologiczna. Uszkodzenie nawet jednego elementu powoduje zaburzenie w jego funkcjonowaniu.

Rys. 1. Elementy ekosystemu

Struktura troficzna ekosystemu

Struktura troficzne dotyczy powiązań pokarmowych w obrębie ekosystemu. Ze względu na podobną rolę w procesach energetycznych zachodzących w obrębie ekosystemu wyróżnia się 2 grupy organizmów: producentów i konsumentów, przy czym spośród konsumentów wyodrębnia się jeszcze grupę destruentów.

Producenci stanowią pierwszy poziom troficznych. Są to organizmy autotroficzne, wśród których wyróżnia się fotoautotrofy – glony, rośliny zielone i bakterie fotosyntetyzujące; oraz chemoautotrofy – bakterie chemosyntetyzujące. Organizmy te w procesie fotosyntezy lub chemosyntezy wytwarzają ze związków nieorganicznych substancje organiczne wykorzystywane jako budulec własnego ciała lub źródło energii.

Konsumenci tworzą kolejne poziomy troficzne. Są to organizmy heterotroficzne, które pobierają gotową materię organiczną uzyskiwaną bezpośrednio lub pośrednio od producentów. Stąd wyróżnia się konsumentów I rzędu odżywiających się roślinami (roślinożercy) oraz konsumentów kolejnych rzędów, którzy odżywiają się innymi zwierzętami (drapieżniki).

Destruenci są wydzieloną grupą konsumentów, która w łańcuchach pokarmowych stanowi ogniwo łączące konsumentów z producentami, dzięki temu możliwy jest obieg materii w przyrodzie. Jako organizmy saprofityczne rozkładają szczątki roślinne i zwierzęce do prostych związków nieorganicznych. Do destruentów należą przede wszystkim grzyby i bakterie.

Rys. 2. Poziomy troficzne w ekosystemie

Zależności pokarmowe – łańcuchy pokarmowe

Organizmy w ekosystemie powiązane są ze sobą różnymi zależnościami pokarmowymi, które obrazują łańcuchy troficzne.

Wyróżnia się 2 rodzaje łańcuchów pokarmowych

• łańcuchy spasania / biofagów – gdzie pierwszym ogniwem są producenci a kolejnymi konsumenci (od roślinożerców po drapieżniki)
• łańcuchy detrytusowe – rozpoczynają się od martwej materii organicznej (detrytus w glebie) przez mikroorganizmy i saprofagi po drapieżników.

Rys. Rodzaje łańcuchów pokarmowych w ekosystemie

Łańcuchy pokarmowe danego ekosystemu tworzą sieć pokarmową, w której jeden gatunek może wchodzić w skład różnych łańcuchów pokarmowych.

Rys. Sieć pokarmowa w ekosystemie leśnym strefy umiarkowanej.

Nazywam się Ania Gajos i od 6 lat współtworzę Powtórkę z biologii. Z wykształcenia jestem nauczycielem biologii i pomagam uczniom w przygotowaniach do matury z biologii. Z moich lekcji online skorzystały już tysiące osób i dziś możesz spotkać ich na uczelniach zarówno w Polsce jak i za granicą 😉 Jeśli więc chcesz nauczyć się biologii i dobrze przygotować do matury to zapraszam do skorzystania z moich lekcji.

Zobacz inne artykuły z tego numeru