Matura z biologii – Plan działania na marzec
Plan działania (1.03 – 1.04)
- Ekspresja informacji genetycznej
- Dziedziczenie cech
- Zmienność organizmów
- Biotechnologia i inżynieria genetyczna
Genetyka i biotechnologia
1. Ekspresja informacji genetycznej
- porównań strukturę genu organizmu prokariotycznego i eukariotycznego;
- opisać proces transkrypcji z uwzględnieniem roli polimerazy RNA;
- opisać proces obróbki potranskrypcyjnej u organizmów eukariotycznych;
- przedstawić cechy kodu genetycznego;
- opisać proces translacji;
- porównać przebieg ekspresji informacji genetycznej w komórce prokariotycznej i eukariotycznej;
- przedstawić istotę regulacji ekspresji genów u organizmów eukariotycznych;
2. Dziedziczenie cech
- zapisać i analizować krzyżówki (w tym krzyżówki testowe) oraz określić prawdopodobieństwo wystąpienia określonych genotypów i fenotypów oraz stosunek fenotypowy w pokoleniach potomnych, w tym cech warunkowanych przez allele wielokrotne;
- przedstawić dziedziczenie jednogenowe, dwugenowe i wielogenowe (dominacja pełna, dominacja niepełna, kodominacja, współdziałanie dwóch lub większej liczby genów);
- przedstawić główne założenia chromosomowej teorii dziedziczności Morgana;
- analizować dziedziczenie cech sprzężonych;
- obliczyć odległość między genami; na podstawie odległości między genami określić kolejność ich ułożenia na chromosomie;
- wyjaśnić istotę dziedziczenia pozajądrowego;
- przedstawić determinację oraz dziedziczenie płci i cech sprzężonych z płcią;
- analizować rodowody i na ich podstawie ustalić sposób dziedziczenia danej cechy;
3. Zmienność organizmów
- opisać zmienność jako różnorodność fenotypową osobników w populacji;
- przedstawić typy zmienności genetycznej (rekombinacyjna i mutacyjna);
- rozróżniać ciągłą i nieciągłą zmienność cechy – wyjaśnić genetyczne podłoże tych zmienności;
- przedstawić źródła zmienności rekombinacyjnej;
- przedstawić rodzaje mutacji genowych oraz określić ich skutki;
- przedstawić rodzaje aberracji chromosomowych (strukturalnych i liczbowych) oraz określić ich skutki;
- określić na podstawie analizy rodowodu lub kariotypu podłoże genetyczne chorób człowieka (mukowiscydoza, fenyloketonuria, pląsawica Huntingtona, hemofilia, zespół Downa);
- wykazać związek pomiędzy narażeniem organizmu na działanie czynników mutagennych (fizycznych, chemicznych, biologicznych) a zwiększonym ryzykiem wystąpienia chorób;
- przedstawić transformację nowotworową komórek jako następstwo mutacji w obrębie genów kodujących białka regulujące cykl komórkowy oraz odpowiedzialnych za naprawę DNA;
4. Biotechnologia i inżynieria genetyczna
- rozróżnić biotechnologię tradycyjną i molekularną;
- przedstawić współczesne zastosowania metod biotechnologii tradycyjnej w przemyśle farmaceutycznym, spożywczym, rolnictwie, biodegradacji i oczyszczaniu ścieków;
- przedstawić narzędzia wykorzystywane w biotechnologii molekularnej (enzymy: polimerazy, ligazy i enzymy restrykcyjne) i określić ich zastosowania;
- przedstawić istotę technik stosowanych w inżynierii genetycznej (hybrydyzacja DNA, analiza restrykcyjna i elektroforeza DNA, metoda PCR);
- przedstawić zastosowania wybranych technik inżynierii genetycznej w medycynie sądowej, kryminalistyce, diagnostyce chorób;
- wyjaśnić, czym jest organizm transgeniczny i GMO – przedstawić sposoby otrzymywania organizmów transgenicznych;
- przedstawić potencjalne korzyści i zagrożenia wynikające z zastosowania organizmów modyfikowanych genetycznie w rolnictwie, przemyśle, medycynie i badaniach naukowych;
- podać przykłady produktów otrzymanych z wykorzystaniem modyfikowanych genetycznie organizmów;
- przedstawić zastosowania biotechnologii molekularnej w badaniach ewolucyjnych i systematyce organizmów;
- przedstawić sytuacje, w których zasadne jest korzystanie z poradnictwa genetycznego;
- przedstawić szanse i zagrożenia wynikające z zastosowań biotechnologii molekularnej;
P.S: Materiału jest sporo, ale dla chcącego nic trudnego:)
Gdyby jednak potrzebna była pomoc, to zapraszam na moje interaktywne lekcje online
>>> KLIKNIJ TU, aby sprawdzić szczegóły <<<
Pozdrawiam Ania
Nazywam się Ania Gajos i od 6 lat współtworzę Powtórkę z biologii. Z wykształcenia jestem nauczycielem biologii i pomagam uczniom w przygotowaniach do matury z biologii. Z moich lekcji online skorzystały już tysiące osób i dziś możesz spotkać ich na uczelniach zarówno w Polsce jak i za granicą 😉 Jeśli więc chcesz nauczyć się biologii i dobrze przygotować do matury to zapraszam do skorzystania z moich lekcji.
Zobacz inne artykuły z tego numeru
Brak komentarzy